Ciąża i macierzyństwo to niezmiernie ważny czas w życiu każdej kobiety. Nie powinny jednak stanowić żadnej bariery w jej rozwoju zawodowym. Jak więc wygląda sytuacja prawna pracownicy w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony?
Definicja umowy na czas określony
Umowa o pracę na czas określony to jedna z trzech podstawowych form umów o pracę, obok umowy na czas nieokreślony i umowy na czas próbny. Zgodnie z jej definicją umowa ta jest zawierana na okres określony – równo ustalony lub zbiegający się z trwaniem określonego zdarzenia. Umowa na czas określony jest popularną formą zatrudnienia, zwłaszcza w przypadku pierwszych etapów kariery zawodowej lub pracy sezonowej.
Podstawa prawna umowy na czas określony
Podstawą prawną umowy o pracę na czas określony jest Kodeks pracy, a ściślej jego artykuły: 33 § 1 oraz 25, które regulują zarówno zawieranie, jak i rozwiązanie tego typu umów. Warto tutaj również wspomnieć o art. 181 § 3 Kodeksu pracy, który wprowadza ochronę pracownicy w ciąży przed jej rozwiązaniem.
Czym jest wykorzystanie okresu ciąży
W okresie ciąży pracownica ma prawo do skorzystania z różnych form ochrony związanych z tym stanem, a także z urlopu macierzyńskiego. Przepisy prawa pracy chronią pracownice w ciąży, aby mogły one bezpiecznie przejść przez ten okres i zapewniają im prawo do powrotu na swoje stanowisko po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.
Zasady korzystania z urlopu macierzyńskiego
Urlop macierzyński przysługuje każdej pracownicy, która urodziła dziecko. Jego długość wynosi zazwyczaj 20 tygodni, ale w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka w jednej ciąży, urlop ten może się wydłużyć. Można go również wykorzystać na innych zasadach – na przykład podzielić go z ojcem dziecka.
Możliwość przedłużenia umowy przez pracodawcę
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca ma prawo, ale nie obowiązek, przedłużyć umowę o pracę na czas określony pracownicy, która jest w ciąży. Decyzja ta zależy wyłącznie od pracodawcy. Ważne jest jednak, aby pracodawca nie dyskryminował pracownicy ze względu na jej stan ciążowy.
Zasady ochrony pracy w czasie ciąży
Prawo pracy zapewnia kobietom w ciąży szereg gwarancji. Przede wszystkim, umowa o pracę na czas określony nie może być rozwiązana w czasie ciąży, chyba że pracownica dopuściła się poważnego naruszenia obowiązków pracowniczych. Co więcej, pracownica ma prawo do specjalnej ochrony na stanowisku pracy, a pracodawca ma obowiązek dostosować warunki pracy do stanu zdrowia pracownicy.
Zasady rozwiązania umowy na czas określony w ciąży
Zgodnie z Kodeksem pracy, umowa o pracę na czas określony nie może zostać rozwiązana w czasie ciąży, chyba że doszło do poważnego naruszenia zobowiązań pracowniczych lub pracownica sama zdecydowała o jej rozwiązaniu. Co więcej, jeżeli termin umowy kończy się w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, umowa uważana jest za przedłużoną aż do dnia zakończenia urlopu.
Prawa i obowiązki pracodawcy
Pracodawca ma obowiązek przestrzegać praw pracownicy w ciąży. Nie może jej więc zwolnić ani pogorszyć jej warunków pracy. Pracodawca ma również prawo, ale nie obowiązek, do przedłużenia umowy o pracę na czas określony.
Prawa i obowiązki pracownicy
Pracownica w ciąży ma prawo do ochrony swojego stanowiska pracy, a także specjalnej ochrony na stanowisku pracy. Jej obowiązkiem jest natomiast poinformowanie pracodawcy o ciąży, chociaż jest to sprawą indywidualną kiedy to zrobi.
Obligatoryjność powiadomienia pracodawcy o ciąży
Pracownica, która dowiaduje się o swojej ciąży, ma obowiązek niezwłocznie, ale w dowolnym momencie ciąży, poinformować o tym swojego pracodawcę. Choć nie ma konkretnych przepisów określających formę takiego powiadomienia, najczęściej odbywa się to za pośrednictwem zaświadczenia lekarskiego.
Możliwość odmowy przez pracodawcę
Pracodawca nie ma prawo odmówić przedłużenia umowy o pracę na czas określony z powodu ciąży pracownicy. Jeżeli jednak pracodawca zdecydował się na przedłużenie umowy, nie może go odwołać. Jeżeli pracodawca odmówi przedłużenia umowy bez uzasadnienia, pracownica może się domagać odszkodowania za naruszenie równego traktowania w zatrudnieniu.
Skutki niewykonania obowiązków przez pracownika
Niewykonanie obowiązków pracowniczych, a w szczególności poważne ich naruszenie, może skutkować rozwiązaniem umowy o pracę nawet w czasie ciąży. Ta ostatnia sytuacja jest jednak zdecydowanie wyjątkiem i wymaga spełnienia szeregu surowych warunków, takich jak udowodnienie winy pracownicy.
Reakcja pracodawcy na informację o ciąży
Pracodawcy powinni reagować na informacje o ciąży pracownicy z szacunkiem i zrozumieniem. Przede wszystkim nie powinni podejmować żadnych negatywnych działań przeciwko pracownicy w ciąży. Jeżeli pracodawca zareagował negatywnie, pracownica może zgłosić ten fakt do inspekcji pracy lub sądu pracy.
Rozwiązanie umowy na czas określony a ciąża
Rozwiązanie umowy o pracę na czas określony w trakcie trwania ciąży jest prawnie możliwe tylko w bardzo ograniczonym zakresie. Pracodawca nie może rozwiązać umowy bez przyczyny, a nawet jeśli powód istnieje, musi spełniać surowe warunki. Pracownica sama może rozwiązać umowę, ale warto, aby zrobiła to świadomie, znając wszystkie konsekwencje takiej decyzji.
